Bank Centralny a gospodarka

9 lipca 2019 2 minuty czytania

Dlaczego działania Banków Centralnych są ważne dla gospodarki?

Mówimy: gospodarka, myślimy: pieniądze. Nie mamy jednak na myśli wyłącznie fizycznej waluty, ale także obligacje skarbowe, akcje giełdowe, derywaty, forex, i wiele złożonych produktów finansowych. Wymiana środków finansowych odbywa się za pośrednictwem rozmaitych transferów, także bankowych. Nasze pieniądze deponujemy na lokatach w bankach, licząc najczęściej na wysokie oprocentowanie składanych w nich oszczędności. Lubimy mieć zaufanie do „naszych banków“, a zyskujemy je najczęściej dzięki ubezpieczeniom i przy pomocy bankowości centralnej.

Banki operują w większości pieniądzem bez pokrycia w gotówce.

Miliony ludzi korzystają z usług bankowych, choć w większości operacji nie widzimy fizycznej gotówki. Wykonując operacje bezgotówkowe operujemy również realnym pieniądzem, ale powinniśmy mieć świadomość, że… nie ma go w sejfie banku. Gdyby wszyscy klienci banku w jednej chwili, na przykład w czasie kryzysu gospodarczego, chcieli wypłacić swoje pieniądze, mogliby doprowadzić do kryzysu wypłacalności banku, czyli sytuacji, gdy całkowita wartość jego zobowiązań przekracza wartość aktywów. Sytuacja ta znana jest jako run na banki i miała miejsce np. w 2008 roku w Wielkiej Brytanii w czasie globalnego kryzysu finansowego.

Celem każdego banku jest wytwarzanie większej ilości pieniędzy, niż ma on w gotówce. Opiera się to na przekonaniu, że choć wszyscy pragniemy płynności i elastyczności, jakie gwarantuje gotówka, to nie potrzebujemy jej w tym samym czasie.

Nasze zaufanie do banków mogłoby spaść, gdy orientujemy się, że często pożyczają od siebie wzajemnie na międzynarodowym rynku kredytowym i sprzedają sobie produkty finansowe, czyli w większości przypadków – nasze pieniądze. Mogłoby, gdyby nie bankowość centralna.

Bank Centralny – gwarant zaufania

Każdy kraj dysponujący swoją walutą posiada Bank Centralny, który ma monopol na emisję banknotów i monet – może drukować walutę swojego kraju w dowolnej ilości i w dowolnym momencie. Pozwala to udzielać pożyczek bankom popadającym w kłopoty (np. spowodowane runami). Ten sposób sprawdza się jednak wyłącznie wtedy, gdy problem dotyczy kryzysu z płynnością gotówki. Żeby sobie to łatwiej wyobrazić: bank posiada aktywa (czyli np. udzielone kredyty czy zakupione obligacje), których wartość przekracza jego zobowiązania (do których z kolei nalezą depozity, kredyty w innych bankach). Gdy nie może pozbyć się aktywów, by pokryć zobowiązania w określonym terminie, z pomocą przychodzi Bank Centralny.

Pomoc z Banku Centralnego

Bank Centralny ma sposoby, by pomóc w kryzysie wypłacalności: wypłaca rekompensaty wszystkim deponentom w określonej kwocie czy dokłada nowy kapitał bankowi znajdującemu się w potrzebie (tzw. bail-out). Dzięki gwarancji Banku Centralnego wzrasta zaufanie klientów banków, którzy zyskują gwarancję zabezpieczeń i dzięki temu nie wycofują swoich pieniędzy przy każdej bessie, a tym samym nie doprowadzają do wystąpienia runu na banki. Bank Centralny wpływa więc znacząco na stabilizację gospodarczą państwa.

Ryzyko bez ryzyka

Bank Centralny wydaje też dyrektywy czy normy ostrożnościowe, które regulują sumy, jakie bank może pożyczać, ograniczając je do określonej wielokrotności własnego kapitału. Innymi słowy: określa „dźwignię“ regulującą zysk. Banki muszą posiadać ustalony procent gotówki lub łatwych do upłynnienia w szybkim czasie i za gotówkę, aktywów (tzw. stopa rezerw obowiązkowych). Banki komercyjne, podobnie jak instytucje państwowe, muszą korzystać z usług Banku Centralnego. Może on być zależny od państwa lub nie – wówczas sam ustala cele i narzędzia do ich realizacji. Zawsze jednak odpowiada za stabilność całego systemu finansowego w danym kraju, reguluje poziom inflacji, utrzymuje jej stabilny poziom i decyduje o stopach procentowych. Rynkowe ruchy, a tym samym cała gospodarka są w pełni zależne od decyzji Banku Centralnego.

Marcin Pabijanek CEO Social Estate

Czytaj także:

bank centralny

Marcin Pabijanek

Prekursor budowania majątku i ochrony oszczędności poprzez crowdfunding nieruchomości komercyjnych w Polsce dla inwestorów indywidualnych. Wierzy, że jakość dzisiejszych decyzji w zakresie finansów osobistych ma wpływ na jakość życia w przyszłości. Po latach pracy w branży finansowej zauważył, że nieruchomości komercyjne wynajęte dla sieci handlowych mają wiele więcej zalet niż powszechnie dostępne sposoby inwestowania pieniędzy. Dlatego zbudował aplikację app.social.estate dzięki której indywidualni inwestorzy mogą inwestować w nieruchomości komercyjne od 3 000 zł. Otwierając tym samym rynek który w Polsce jest w 90 % zdominowany przez inwestorów zagranicznych.