Stagflacja a ceny mieszkań w Polsce

27 października 2020 3 minuty czytania

Stagflacja (ang. stagflation) to niekorzystne zjawisko makroekonomiczne, którego nazwa stanowi połączenie dwóch słów ‒ stagnacji i inflacji. Kiedy wzrostowi inflacji towarzyszy okres wzrostu gospodarczego, w obliczu stagflacji dzieje się dokładnie na odwrót. Czym spowodowana jest stagflacja? Z jakimi zagrożeniami się wiąże? Jak wpływa na rynek nieruchomości? O tym w artykule!

Co to jest stagflacja?

Zgodnie z definicją, stagflacja charakteryzuje się równoczesnym występowaniem wysokiej inflacji i stagnacją ekonomiczną państwa. Pojęcie stagflacji znane jest od czasów kryzysu naftowego w latach 70. ubiegłego wieku. Na skutek nieoczekiwanego czterokrotnego wzrostu cen ropy w 1974 r. i ich ponownego silnego podniesienia przez kraje OPEC w 1979 r., doszło do wzrostu cen produkcji, co doprowadziło do zahamowania wzrostu gospodarczego w skali globalnej. Towarzyszący sytuacji silny wzrost cen żywności wywołał wzrost kosztów utrzymania i żądania płacowe, co jeszcze bardziej napędziło inflację.

Przyczyny i skutki stagflacji

Przyczyn stagflacji upatruje się w negatywnym szoku podażowym, wywołanym na przykład wzrostem cen surowców, katastrofą naturalną czy wyjątkowo złą pogodą. Powoduje to zarówno wzrost cen na całym rynku, jak i ograniczenie produkcji, co jedynie pogłębia kryzys. Gospodarstwa domowe zmuszone są do ograniczenia konsumpcji, co przekłada się z kolei na spadek popytu krajowego. W konsekwencji sytuacja ta zmusza przedsiębiorstwa do ograniczenia produkcji i zatrudnienia, co skutkuje wzrostem bezrobocia.

Do stagflacji prowadzą też nadmierne transfery państwa dla społeczeństwa, w tym zasiłki czy zwaloryzowane o inflację świadczenia i emerytury. Rosnący popyt konsumpcyjny społeczeństwa napędza wzrost cen, tymczasem państwo się zadłuża. Nagromadzony dług obniża inwestycje państwa w gospodarkę na rzecz spłaty powstałych zaległości. Nie bez znaczenia jest też nadmierna emisja pieniądza przez państwo, mająca na celu stymulowanie gospodarki w recesji. Tak jak w poprzednim wypadku ‒ dług hamuje wzrost gospodarczy.

Utrzymująca się stagflacja jest zjawiskiem zagrażającym nie tylko samej gospodarce. Ma ona bowiem negatywny wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa, które staje w obliczu braku stabilności zatrudnienia, spadku wartości pieniądza i ogólnego wzrostu cen.

Zapobieganie stagflacji gospodarczej

Stagflacja stawia przed bankiem centralnym olbrzymie wyzwanie w kształtowaniu polityki monetarnej. Musi on bowiem wybrać między pobudzaniem wzrostu gospodarczego kosztem rosnącej inflacji, a jej ograniczeniem za cenę wzrostu gospodarczego. Kluczową w tym rolę odgrywają stopy procentowe. Ich obniżenie może pomóc w ożywieniu gospodarki, ale dojdzie do tego kosztem dalszego wzrostu cen. Podwyższenie stóp spowoduje spadek inflacji i pogłębienie spowolnienia gospodarczego.

Zapanowanie nad stagflacją to zadanie wymagające zaangażowania nie tylko ze strony banku centralnego, ale również rządu. Ten, odpowiednimi działaniami, może zapobiegać negatywnym efektom tego wyniszczającego zjawiska.

Czy w Polsce grozi nam stagflacja?

Według GUS-u wskaźnik inflacji we wrześniu wyniósł 3,2%. To wzrost z odczytów sierpniowych – 2,9% i lipcowych – 3,1%. Zdaniem ekspertów, szczyt inflacji jest już jednak za nami ‒ w IV kwartale roku czeka nas wyhamowanie wzrostu cen. Dywagacjom nad możliwością wystąpienia stagflacji sprzyjają prognozy wzrostu gospodarczego. Te wskazują, że gospodarka już zwalnia i będzie jeszcze zwalniać. Zdaniem ekonomistów w kwartałach III i IV tempo wzrostu PKB spadnie do 2,7 proc. Do pełnego wzrostu polska gospodarka ma wrócić w II kwartale 2021 r.

Trudno jednak mówić o typowej stagflacji ‒ bo choć wzrost spowolni w stosunku do roku poprzedniego, to będzie zbliżony do potencjalnego. Eksperci prognozują, że możliwe jest jednak trwałe zachowanie podwyższonej inflacji.

Jak inflacja wpływa na rynek mieszkaniowy?

W obliczu rekordowo niskich stóp procentowych, posiadacze wolnych środków finansowych decydują się na wycofanie oszczędności z depozytów w kierunku nieruchomości. Ich zakupowi sprzyjają wyjątkowo tanie kredyty. Na początku pandemii zwiastowano, że wywoła ona rewolucję na rynku nieruchomości. Ceny miały spaść natychmiastowo ‒ nawet od 20-30%. Ceny za metr przestały co prawda dynamicznie rosnąć, ale spadków nie widać. Nieruchomości w największych miastach zanotowały nawet dwucyfrowe wzrosty w porównaniu z rokiem poprzednim.

Rosnące koszty budowy, które bezpośrednio wpływają na ostateczną cenę 1 mkw. mieszkania, będą miały spore znaczenie dla całego rynku. Dodatkowo deweloperzy mogą znacząco ograniczyć wielkość swojej oferty, co pozwoli im na zachowanie wysokich cen.

Czytaj także:

Małgorzata Dadok-Grabska

Od blisko 15 lat zajmuje się kreacją wartościowych treści, ze szczególnym zamiłowaniem do tematów związanych z finansami osobistymi, inwestycjami czy rynkiem nieruchomości. Wierzy, że odpowiednie zarządzanie posiadanym kapitałem pozwala na budowanie majątku zabezpieczającego przyszłość. Nigdy nie traci umiejętności elastycznego podejścia oraz chęci do poszukiwania nowych rozwiązań. Doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w branży mobile marketingu oraz nowych technologii. Od ponad 4 lat prowadzi własną działalność. Prywatnie miłośniczka dekoracji wnętrz i home stagingu.