Kreacja pieniądza przez banki komercyjne

4 czerwca 2019 3 minuty czytania

Kreacja pieniądza przez banki komercyjne to pojęcie, które coraz częściej pojawia się w ekonomii. Dla wielu osób proces ten jest niezrozumiały, jednak warto sobie zdawać sprawę z tego, że kreacja pieniądza dotyczy każdego obywatela. Dlaczego?

Kreacja pieniądza przez banki komercyjne jako sposób na dotrzymanie obietnic

Cały proces, czyli kreacja pieniądza przez banki komercyjne to nic innego jak proces wprowadzania do obiegu (przez banki) dodatkowych, niezbędnych ilości pieniądza. Ten niezwykle popularny i często stosowany proces w ostatecznym rozrachunku prowadzi do powstania nowych zasobów pieniężnych. W ekonomii wyróżnia się tzw. pierwotną i wtórną kreację pieniądza, a za cały ten proces odpowiada zarówno Bank Centralny, jak i banki komercyjne. W wielu przypadkach kreacja pieniądza wykorzystywana jest do pokrycia obietnic, które dawane są np. przez polityków przed wyborami tylko po o, by zyskać dodatkowe głosy. Dodatkowe pieniądze, które oferowane są społeczeństwu jako darmowe bonusy, tak naprawdę nie są darmowe, ponieważ w ostatecznym rozrachunku wszelkie nowe propozycje zostaną sfinansowane z kieszeni obywateli. By móc pokryć obietnice, rząd może zwiększyć deficyt budżetowy, co po prostu pozwoli sfinansować bieżące wydatki kosztem większego długu.

Kreacja pieniądza – jak działa?

I tak właśnie na zlecenie rządu skarb państwa emituje dodatkowe obligacje. Pamiętajmy, że w ówczesnym świecie to obligacje traktowane są jako jedyna obietnica spłaty określonej kwoty pieniędzy wraz z odsetkami po określonym czasie. Dodatkowe obligacje stają się więc długiem, który sprzedawany jest różnym instytucjom finansowym poprzez system aukcyjny. Co ważne, sama emisja obligacji nie musi jeszcze oznaczać kreacji pieniądza, ponieważ obligacje mogą być kupione np. przez prywatną osobę za zaoszczędzone pieniądze. Jednak część obligacji skupowana jest przez FED (inaczej amerykański bank centralny) poprzez operacje tzw. otwartego rynku, co odbywa się w ten sposób, że FED kupuje od komercyjnego banku obligacje, wystawiając na nie czek bez pokrycia na samego siebie – kwit na zdeponowane obligacje. Pamiętajmy, że na koncie amerykańskiego banku centralnego nie znajdują się żadne oszczędności, czyli po stronie aktywów wpisuje się obligacje, a po stronie pasywów właśnie wyemitowany pieniądz (czyli wartość wystawionego czeku). W ten też sposób, gdy czek trafia do banku sprzedającego obligacje, staje się on nowym pieniądzem w obiegu. W uproszczeniu rząd emituje obligacje, czyli określony dług, po czym sprzedaje je bankowi centralnemu za nowo stworzoną walutę (wykreowany kwit na ten dług). I w ten tez sposób, to co powszechnie określane jest jako pieniądze, w konsekwencji powstaje poprzez to, że dwie instytucje wymieniają się między sobą papierem lub nawet tylko odpowiednimi zapisami cyfrowymi.

Ważne zadanie banków komercyjnych

Oprócz Banków Centralnych pieniądze mogą być też kreowane przez banki komercyjne. Jednym z najczęściej spotykanych sposobów prowadzących do kreacji pieniądza przez banki komercyjne jest po prostu udzielanie kredytów bankowych swoim klientom. Pieniądz udzielany w ten sposób traktowany jest w identyczny sposób, co gotówka, jednakże na całkowite zwiększenie wartości nominalnej pieniądza bezgotówkowego przez banki komercyjne jest tylko jeden sposób. Jaki? By móc to zrobić należy w pierwszej kolejności zwiększyć zadłużenia w bankach, ponieważ każda spłata rat kapitałowych od kredytu traktowana jest równoważna tzw. trwałemu wycofaniu pieniądza o takiej samej wartości nominalnej z obiegu gospodarczego. Co więcej, wszystkie odsetki od długu, jakie spłacane są przez klientów banku (od zaciągniętego kredytu), traktowane są oczywiście jako przychód banku, dzięki czemu też przychód ten ponownie wchodzi do obiegu gospodarczego (jako wydatki). Ten sprytny pomysł jest niezwykle użyteczny w dzisiejszych czasach i stosowany w praktycznie każdym liczącym się kraju.

Powiększenie baz rezerwowych

Co dzieje się, kiedy dana gospodarka dotknięta jest przez kryzys? Sposobem na jego przetrwanie jest tzw. poluzowanie polityki pieniężnej, co w konsekwencji wiąże się ze znacznym powiększeniem bazy monetarnej przez bank centralny, poprzez zakup aktywów, których w niekryzysowych sytuacjach bank po prostu nie kupuje. Najczęściej stosowaną polityką przez Bank Centralny w momencie kryzysu jest zwykle prowadzenie operacji typu otwartego rynku, co odbywa się poprzez zakup krótkoterminowych obligacji rządowych lub też obligacji zagranicznych. Oczywiście w czasie kryzysu finansowego, Bank Centralny może też podjąć się zakupu innych rodzajów aktywów finansowych, ponieważ Bank Centralny ma prawo do zakupu np. akcji, długoterminowych obligacji rządowych, a także papierów wartościowych zabezpieczonych wierzytelnościami, czy obligacji firmowych. Co więcej, może on nawet udzielać pożyczek komercyjnych, a wszystko to ma na celu ożywienie rozwoju gospodarczego. W tych celach zwykle więc promowane są różnorodne akcje kredytowe i to nawet wtedy, kiedy stopy procentowe osiągną tak niski poziom, że ich dalsze obniżanie jest niemożliwe.

Zobacz także:

bank centralny Kreacja pieniądza

Marcin Pabijanek

Prekursor budowania majątku i ochrony oszczędności poprzez crowdfunding nieruchomości komercyjnych w Polsce dla inwestorów indywidualnych. Wierzy, że jakość dzisiejszych decyzji w zakresie finansów osobistych ma wpływ na jakość życia w przyszłości. Po latach pracy w branży finansowej zauważył, że nieruchomości komercyjne wynajęte dla sieci handlowych mają wiele więcej zalet niż powszechnie dostępne sposoby inwestowania pieniędzy. Dlatego zbudował aplikację app.social.estate dzięki której indywidualni inwestorzy mogą inwestować w nieruchomości komercyjne od 3 000 zł. Otwierając tym samym rynek który w Polsce jest w 90 % zdominowany przez inwestorów zagranicznych.

Kreacja pieniądza przez banki komercyjne