Standard złota – proces z długą historią

4 czerwca 2019 4 minuty czytania

Choć samo pojęcie standard złota jest znane w kręgach ekonomicznych i historycznych, to dla wielu osób to wciąż coś zupełnie nowego. Warto więc zapoznać się z tym niezwykle ważnym określeniem, które przez wieki wpływało na całą światową gospodarkę.

STANDARD ZŁOTA

Samo pojęcie standardu złota definiuje pewną ilość złota, która określała wartość monetarną danej waluty. System ten ma niezwykłą historię, dzięki której na dobre zadomowił się w kulturze. Na szczególną uwagę zasługuje informacja, że standard złota (znany tez jako system waluty złotej) był swego rodzaju zobowiązaniem, dotyczącym wszystkich uczestniczących w nim krajów. System złota służył do ustalania cen walut poszczególnych krajów w odniesieniu do określonej ilości złota. Dzięki temu więc pieniądz krajowy i jego inne formy (np. depozyty bankowe czy też noty dłużne) był swobodnie wymieniany na złoto po ustalonej wcześniej i zaakceptowanej cenie.

Historia Anglii

Bardzo ważnym wydarzeniem w całej historii standardu złota było przyjęcie tego systemu przez Anglię (Anglia przyjęła standard złota w 1717 roku), a wszystko stało się po tym, jak kurator mennicy (sir Isaac Newton) przewartościował gwineę względem srebra. Formalnie standard złota zaczął obowiązywać w Anglii w 1819 roku. Następnie na standard złota przerzuciły się Stany Zjednoczone (formalnie funkcjonowały one w oparciu na tzw. standardzie bimetalicznym: złota i srebra), jednak w 1834 roku całkowicie przerzuciły się na złoto (później w 1900 r., oficjalnie Kongres przyjął Gold Standard Act, czyli ustawę o standardzie złota). Po przyjęciu standardu, w 1834 r. Stany Zjednoczone ustaliły cenę złota na 20,67 dolarów za uncję. Przez prawie kolejne sto lat (do 1933 roku) cena ta pozostała niezmienna. Z czasem, inne główne kraje dołączyły do standardu złota (w latach 70. XIX wieku), przez co też okres od 1880 r. do 1914 r. znany jest jako klasyczny standard złota, ponieważ właśnie w tym czasie, większość liczących się krajów przystąpiła w różnym stopniu do złota. A co się z tym wiązało- był to też okres niesamowitego wzrostu gospodarczego, przy jednoczesnym wolnym handlu towarami, pracą i kapitałem. Jak widać, polityka ta miała ogromny wpływ na kształtowanie się wielu gospodarek światowych.

Międzynarodowy standard złota i srebra

Czasy przed pierwszą wojną światową określane były jako czasy międzynarodowego standardu złota, gdzie amerykański dolar definiowany był jako mniej niż 1/20 uncji złota. Wówczas jedna uncja złota była warta 20,67$. W podobny sposób działam równie popularny standard srebra. Wówczas, jednostka waluty brytyjskiej znana jako funt szerling, pierwotnie oznaczała tyle, co „jeden funt czystego srebra”. Standard złota może działać na dwa sposoby: bez zaangażowania rządu lub z rządem, który będzie odpowiedzialny za bicie złotych monet, wydającym papierową walutę również opartą na złocie oraz za zabezpieczenie posiadanego złota (podczas transakcji rozliczeniowych). Samo pojęcie standardu złota nie oznacza oczywiście, by móc posługiwać się tym systemem należy posiadać przy sobie złote monety, ponieważ również dopuszczalne jest standardowe posługiwanie się papierową walutą i rachunkami bankowymi, które po prostu są wygodniejsze w użyciu. Jednakże taki sposób obrotu pieniędzmi oznacza, że w przypadku, kiedy dana osoba chce zrealizować w banku rachunek lub gotówkę wartą np. 20$, to bank ma obowiązek zwrócić tej osobie złoto warte ta równowartość (20$). Sam obowiązek wykupu złota oznacza też, że świadczenia wszystkich rodzajów banków będą miały równowartość złota.

Niestabilność walut (w tym tez dolara), inflacja, spowodowały, że Stany Zjednoczone odeszły od standardu złota. Co więcej, standard złota ograniczał rząd federalny, ponieważ obowiązek zwrotu w złocie, znacząco ograniczał drukowanie pieniędzy, w czasach, w których rząd myślał, że dodrukowywanie większej ilości pieniędzy jest dobrym pomysłem. Z tego tez powodu USA odeszły od standardu złota w 2 krokach: najpierw w latach 30. rząd federalny złamał swoją obietnicę wykupu banknotów Rezerwy Federalnej w monetach dla obywateli, co spowodowało, że używanie i posiadanie złotych monet było nielegalne, a obywatele byli zmuszeni do przekazania swoich złotych monet sztabek Rezerwie Federalnej. Później w latach 60. i 70. rząd federalny intensywnie drukował dolary, aczkolwiek spadająca siła nabywcza dolara spowodowała wykup waluty przez zagraniczne banki centralne i rząd, powodując tym samym wyczerpywanie złota. Późniejsze zakończenie drukowania dolarów spowodowało, że w 1971 roku zakończono wykup dolarów. Kolejna tura drukowania pieniędzy przyspieszyła inflację (około 1980 roku).

Stabilność dzięki standardowi złota

Jak już wspomniano, standard złota był krajowym standardem, który regulował ilość i tempo wzrostu podaży pieniądza w danym kraju. Nowa produkcja złota dodawała tylko niewielką część do zgromadzonych już zapasów, dlatego też władze poszczególnych krajów zagwarantowały darmową wymienialność złota na pieniądze, zaś sam standard złota zapewnił, że podaż pieniądza (a co za tym idzie też i poziom cen), nie wahały się zbytnio. Proces ten i stabilność zakłócały okresowe wzrosty w światowym zapasie złota, na co oczywiście wpływ miały odkrycia złóż (w Australii i Kalifornii około 1850 r.). Wydarzenia te powodowały, że poziom cen był przez krótki czas bardzo niestabilny, jednak na szczęście sytuacja ta szybko się stabilizowała. Co więcej, standard złota wpływając na ustabilizowanie się kursów walut, spowodował, że poziomy poszczególnych cen zmieniały się razem-na całym świecie. Zmiany te były skorelowane dzięki stosowaniu tzw. automatycznego procesu korekty bilansu płatniczego, co powszechnie znane było jako mechanizm zmiany cen i przepływu kruszców (z ang. price–specie–flow mechanism). Dzięki te polityce np. ceny eksportu z USA spadły w stosunku do cen importu, co z koeli sprawiało, że Brytyjczycy zgłaszali większy popyt na amerykański eksport, zaś Amerykanie zgłaszali mniejszy popyt na brytyjski import. W ten też sposób tworzono nadwyżkę bilansu płatniczego USA, tym samym powodując przepływ złota (złota) z Wielkiej Brytanii do Stanów Zjednoczonych. Dodatkowy napływ złota automatycznie powodował zwiększenie podaży pieniądza w USA, odwracając zapoczątkowany spadek cen.

Zdaniem ekonomisty Dr Philipp Bagus – Polska powinna wprowadzić standard złota by mieć silną walutę.

Marcin Pabijanek CEO Social Estate

Zobacz także :

GOLD MONEY STANDARD ZŁOTA ZŁOTO ZŁOTO A PIENIĄDZ

Marcin Pabijanek

Prekursor budowania majątku i ochrony oszczędności poprzez crowdfunding nieruchomości komercyjnych w Polsce dla inwestorów indywidualnych. Wierzy, że jakość dzisiejszych decyzji w zakresie finansów osobistych ma wpływ na jakość życia w przyszłości. Po latach pracy w branży finansowej zauważył, że nieruchomości komercyjne wynajęte dla sieci handlowych mają wiele więcej zalet niż powszechnie dostępne sposoby inwestowania pieniędzy. Dlatego zbudował aplikację app.social.estate dzięki której indywidualni inwestorzy mogą inwestować w nieruchomości komercyjne od 3 000 zł. Otwierając tym samym rynek który w Polsce jest w 90 % zdominowany przez inwestorów zagranicznych.