IKE – sposób oszczędzania na emeryturę

9 grudnia 2020 4 minuty czytania

Oszczędzanie na dodatkową emeryturę może przybierać wiele form. Popularne są zwłaszcza akcje, bankowe lokaty, obligacje skarbowe czy nieruchomości na wynajem. Możemy również zdecydować się na założenie Indywidualnego Konta Emerytalnego, na którym gromadzone są środki, z jakich skorzystamy na emeryturze. Kto i na jakich zasadach może oszczędzać w IKE? Jakie są jego wady i zalety? Ile można zyskać? O tym przeczytacie w artykule!

IKE, czyli moja prywatna emerytura

IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne, to produkt emerytalny, pozwalający na samodzielne budowanie poduszki finansowej na tzw. jesień życia. IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) wraz z IKE i PPE (Pracowniczy Program Emerytalny) stanowią III filar systemu emerytalnego.

Choć kont IKE systematycznie przybywa, wciąż ich liczba w stosunku do pracujących (16 milionów) jest niewielka – wynosi zaledwie 5%. Przeciętna wartość rachunków wynosi niewiele ponad 10 tys. zł. Brak popularności IKE wynika z dwóch kluczowych powodów. Przede wszystkim, stanowią one tani produkt – jego dystrybutorzy, w tym banki, nie mają wystarczającej motywacji do sprzedaży.

Niska jest też świadomość ekonomiczna polskiego społeczeństwa, które nie oddaje się refleksjom na temat czekającej ich emerytury. Potwierdzają to ostatnie badania Insurance Europe, z których wynika, że 47% Polaków nie oszczędza na emeryturę, a co czwarty osoba nie widzi takiej potrzeby.W efekcie wielu obywateli nie ma nawet pojęcia o istnieniu IKE jako atrakcyjnej formy długoterminowego oszczędzania pieniędzy na spokojną starość.

Jakie zalety ma oszczędzanie pieniędzy w IKE?

Jedną z głównych zalet odkładania pieniędzy poprzez IKE jest kwestia gwarantowanego dziedziczenia środków. W momencie śmierci właściciela IKE zgromadzone na jego koncie pieniądze dziedziczą spadkobiercy lub osoby uposażone. Nie ma przy tym znaczenia, czy posiadacz IKE ukończył wiek emerytalny i zaczął wypłacać raty, czy też jeszcze nie wypłacił środków. Wypłacany kapitał zwolniony jest z podatku spadkowego i innych opłat.

Kolejną korzyścią przemawiającą za IKE jest całkowita swoboda w wyborze instytucji i formy oszczędzania. IKE prowadzone są instytucje finansowe – banki, domy maklerskie, towarzystwa ubezpieczeń na życie, powszechne towarzystwa emerytalne oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Istotną zaletą posiadania IKE jest pełna elastyczność i dostęp do środków. W dowolnym momencie oszczędzający może zmienić instytucję, przenosić aktywa, a nawet całkowicie zrezygnować z konta. Warto podkreślić również dowolność wpłat i wypłat z konta. W przypadku wypłaty środków z konta, nawet przed ukończeniem wieku emerytalnego, nie ponosi się żadnych opłat likwidacyjnych. Trzeba jedynie zapłacić podatek od zysków kapitałowych, liczony od wypłaconych pieniędzy.

IKE – jakie ma wady?

Indywidualne Konta Emerytalne nie są pozbawione wad. Największą z nich jest stosunkowo niski limit wpłat. Łącznie w przeciągu jednego roku można maksymalnie wpłacić na konto trzykrotność prognozowanego średniego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok.

Nie bez znaczenia dla zysków wypracowanych w IKE są też rynkowe zawirowania. Spadki na giełdach skutkują pogorszeniem wyników inwestycyjnych, choć jak wskazują eksperci – długoterminowe stopy zwrotu pozostają dodatnie.

PPK a IKE – jakie różnice?

Alternatywą dla IKE są pracownicze plany kapitałowe (PPK), stanowiące program długoterminowego oszczędzania skierowanego do pracowników. PPK uruchamiany jest przez pracodawcę, we współpracy z wybraną instytucją finansową, który zapisuje do programu pracowników danej firmy. Gromadzą oni co miesiąc na swoim indywidualnym rachunku wpłaty odprowadzane z wynagrodzenia – w wysokości co najmniej 2%, a maksymalnie 4% pensji brutto. Oprócz tego, pracodawca z własnych środków dokłada w każdym miesiącu co najmniej 1,5% pensji pracownika (maksymalnie do 4%). Do tego dochodzą państwowe dopłaty roczne w wysokości 240 zł i wpłata powitalna w wysokości 250 zł. Środki gromadzone na rachunkach PPK są lokowane w tzw. fundusze zdefiniowanej daty, które poziom ryzyka dostosowują do wieku uczestnika PPK.

Podobnie jak IKE, PPK jest w pełni dobrowolny – pracownik może w dowolnym momencie zadecydować o zawieszeniu lub wznowieniu uczestnictwa. Zasadnicza różnica między IKE a PPK wynika z faktu, że o ile na IKE oszczędza się samodzielnie, to w PPK oszczędzających wspiera pracodawca i państwo.

Ile wynosi podatek Belki w IKE?

Co do zasady, zysk kapitałowy wypracowany w ramach funduszy podlega opodatkowaniu tzw. podatkiem Belki w wysokości 19%. Niektóre z produktów, w tym omawiane w tym artykule IKE, dają inwestującym niedostępną dla innych indywidualnych form oszczędzania możliwość wypłacania środków bez potrącania podatku od zysków kapitałowych.

Preferencja podatkowa w postaci zwolnienia z podatku Belki ma na celu zachęcać do długoterminowego oszczędzania. By z niej skorzystać, posiadacze IKE muszą jednak spełnić ustawowe kryteria. Po pierwszym z warunków jest wypłata kapitału po ukończeniu 60 roku życia lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia. Wtedy można wykonać jednorazową wypłatę całej kwoty lub też wybrać wypłatę w ratach.

Dodatkowo wymagane jest dokonywanie wpłat na IKE – przez co najmniej 5 lat kalendarzowych lub wpłacając minimum połowę wszystkich zgromadzonych na IKE pieniędzy nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie ich wypłaty. Z chwilą wycofania kapitału, jeżeli powyższe kryteria nie zostały spełnione, potrącany jest podatek Belki od wypracowanych zysków.

Stopy zwrotu w IKE

Suma oszczędności zgromadzonych poprzez IKE zależy od czasu inwestowania, wielkości dokonywanych wpłat i zakładanej stopy zwrotu. Im dłuższy okres oszczędzania, większe wpłaty i wyższe stopy zwrotu, tym więcej możemy zaoszczędzić na emeryturę. IKE pozwala na inwestowanie w akcje lub obligacje, które charakteryzują się różnymi możliwymi do osiągnięcia stopami zwrotu. Historycznie wynoszą one odpowiednio około 6-7% dla akcji i 2-3% dla obligacji.

Spójrzmy na przykład :

Osoba w wieku 30 lat, inwestując 300 zł miesięcznie (108 tys. po 30 latach) i zakładając 3% stopę zwrotu, która zgromadzone środki zacznie wypłacać w wieku lat 60, na swoim koncie będzie miała łącznie ponad 175 tys. zł. Tym samym przewidywany zysk wyniesie ponad 67 tys. zł, a zaoszczędzony podatek od zysków kapitałowych ponad 12 tys. zł.

Czytaj także:

Małgorzata Dadok-Grabska

Od blisko 15 lat zajmuje się kreacją wartościowych treści, ze szczególnym zamiłowaniem do tematów związanych z finansami osobistymi, inwestycjami czy rynkiem nieruchomości. Wierzy, że odpowiednie zarządzanie posiadanym kapitałem pozwala na budowanie majątku zabezpieczającego przyszłość. Nigdy nie traci umiejętności elastycznego podejścia oraz chęci do poszukiwania nowych rozwiązań. Doświadczenie zawodowe zdobywała pracując w branży mobile marketingu oraz nowych technologii. Od ponad 4 lat prowadzi własną działalność. Prywatnie miłośniczka dekoracji wnętrz i home stagingu.