Czego dowiesz się z książki Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów ?

8 kwietnia 2021 3 minuty czytania

Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów – Charles Mackay – recenzja książka

Historia kryzysów finansowych jest tak samo długa jak historia ludzkiej chciwości i żądzy zysku. Oczywiście takie kryzysy nie są niczym nowym, miały one miejsce już w starożytności. Jednak najwięcej emocji wzbudzają te, które zapisały się na kartach historii nowożytnej; zapewne dlatego, że są one najlepiej udokumentowane. Nasze pragnienie zrozumienia tych procesów wydaje się dziś większe niż kiedykolwiek wcześniej.

Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów Charlesa Mackaya to klasyka, jedna z najczęściej wznawianych książek na temat inwestowania.

Pozycja ta jest świetną analizą przyczyn wyjaśniających, jak społeczeństwo wpada w wir błędów.

Opowiada o gorączkach spekulacyjnych, jakie wydarzyły się w XVII i XVIII wieku w zachodniej Europie, przede wszystkim w Holandii, Francji oraz Anglii. Jedną z pierwszych baniek spekulacyjnych na dużą skalę była tulipanomania, która utrwaliła się w ekonomicznej historii siedemnastowiecznej Holandii. Wówczas przedmiotem spekulacji stały się cebulki tulipanów, które Holendrzy cenili bardziej niż złoto. W Anglii i Francji natomiast kryzys finansowy rozpoczął się od wykupywania emisji akcji fikcyjnych spółek powołanych w celu „urzeczywistnienia przedsięwzięć szlachetnych, choć niewiadomych”. Zachowania te wskazują, że rynki finansowe zawsze były domeną namiętności, ryzyka, spekulacji i gwałtownych krachów. Autorowi udaje się pokazać, jak tłum rozsądnych, twardo stąpających po ziemi ludzi zaczyna działać całkowicie irracjonalnie, gdy trendy nabierają na sile.

Kompania Mórz Południowych a sir Isaak Newton

Doskonałym przykładem pomagającym zrozumieć funkcjonowanie umysłu podczas „manii” może być doświadczenie sir Isaaka Newtona. Wiosną 1720 roku sir Isaac Newton stał się szczęśliwym posiadaczem udziałów w Kompani Mórz Południowych. Wyczuwszy jednak, że rynek wymyka się spod kontroli, sprzedał swoje akcje, zgarniając 7 tysięcy funtów zysku. Jednak kilka miesięcy później, ogarnięty dzikim entuzjazmem rynku, uległ gorączce spekulacyjnej i ponownie kupił akcje, tym razem na szczycie notowań. Ostatecznie całą inwestycję zakończył ze stratą 20 tysięcy funtów i do końca życia nie pozwalał, by wymawiano przy nim nazwę Kompanii Mórz Południowych. To przy tej właśnie okazji wygłosił słynne słowa: „Mogę obrachować ruchy ciał niebieskich, ale nie szaleństwo ludzi”. Isaac Newton był jednym z najmądrzejszych ludzi na świecie. Jednak istnieje duża różnica między byciem inteligentnym fizykiem a inteligentnym inwestorem.

Newton był geniuszem, ale nawet on stracił duże pieniądze na giełdzie, ulegając irracjonalnym pobudkom i presji tłumu.

Książka wszech czasów

Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów to książka, która znalazła się na liście dziesięciu dzieł wszech czasów poświęconych tematyce inwestycyjnej wg „Financial Times”. Pierwsze jej wydanie miało miejsce w 1841 roku, od tego czasu była wielokrotnie wznawiana. Przedmowy do następnych wydań pisały takie osoby, jak Peter Bernstein, Norman Stone czy Bernard Baruch, któremu lektura tej książki pozwoliła zbić fortunę podczas kryzysu giełdowego na Wall Street w 1929 roku. Sam John Templeton uznaje tę pozycję za najważniejszy poradnik dla inwestora. I jak to bywa z klasyką, kiedy się już ją przeczyta, nie sposób zapomnieć o wiedzy w niej przedstawionej.

Trzy spektakularne kryzysy finansowe, które zostały opisane w książce:

Holenderska tulipanomania (Holandia),
Kompania Mórz Południowych (Anglia),
Afera Missisipi (Francja).

Powtarzalność historii

Po czasach prosperity zawsze nadchodzi kryzys. Poznając historię, zaczynamy dostrzegać powtarzające się wzorce z przeszłości i dzięki temu mniej rzeczy jest nas w stanie zaskoczyć w przyszłości. Warto już dziś sięgnąć po książkę Mackaya Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów, aby głębiej poznać schematy tworzenia się baniek inwestycyjnych i kryzysów finansowych.

Fragment przedmowy Wojciecha Madeja do polskiego wydania:

„Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów” przywoływane są przez komentatorów przy każdym większym zawirowaniu finansowym, a nawet przy okazji zachowań zbiorowych niewiele mających wspólnego ze światem współczesnych finansów, jak moda na żółwie ninja, rosnąca popularność kasyn czy reakcje na pojawienie się komety Halleya. Przedmiotem opisu Mackaya są wydarzenia z lat 1717–1721 we Francji i Anglii, krajach, które zmagały się z bardzo wysokim zadłużeniem publicznym i ucierpiały na skutek remediów, jakie próbowano zastosować, by uporać się z tym problemem. Francja tych lat to okres regencji Filipa Orleańskiego, który objął rządy w państwie zadłużonym przez Ludwika XIV. W otoczeniu regenta pojawił się wówczas Szkot Law, który nakłonił go do wprowadzenia systemu opartego na papierowym pieniądzu oraz emisji akcji kompanii, która miała się wzbogacić na zamorskim handlu z Luizjaną. Francję ogarnęło szaleństwo zakupów akcji, których cena od wartości nominalnej 500 liwrów doszła do 18 000. Na kolejne subskrypcje akcji zapisywali się wszyscy, także inwestorzy z innych krajów. Zainteresowanie to musiało być dość duże, ponieważ angielski ambasador we Francji słał do swojego kraju prośby, by coś zrobić dla podjęcia rywalizacji z Lawem i zahamowania odpływu kapitału z Anglii.

O autorze

Charles Mackay (1841–1889) urodził się w Perth w Szkocji. Po kilku latach edukacji w Brukseli został dziennikarzem w Londynie. Pracował w „The Morning Chronicle”, a także „The Glasgow Argus”. Obronił doktorat z literatury na Uniwersytecie w Glasgow. Przeniósł się do Londynu, aby pracować nad magazynem „The Illustrated News”, którego został redaktorem. Był korespondentem „The Times” podczas wojny secesyjnej, później skoncentrował się już tylko na pisaniu książek.

Czytaj także:

„Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” – recenzja książki Daniela Kahneman

Redakcja Social.Estate

Zespół redakcyjny Social.Estate, który przygotowuje dla Ciebie najciekawsze newsy ze świata gospodarki, finansów osobistych i nieruchomości.