Eksurbanizacja

Eksurbanizacja – definicja

Pojęcie eksurbanizacji określa proces rozlewania się miast (kalka językowa z ang. urban sprawl), czyli ich niekontrolowanego rozrostu. Polega on na zajmowaniu terenów podmiejskich i wiejskich przez nowo powstające osiedla o charakterystycznej budowie pasów rozciągających się kilometry od aglomeracji. Migracja mieszkańców prowadzi do zmniejszenia zaludnienia dzielnic centralnych.

Początki eksurbanizacji sięgają II połowy XIX wieku, kiedy to rozwój transportu szynowego doprowadził do zmniejszenia kosztów transportu do stopnia, w którym możliwa stała się migracja z centrów miast na tereny podmiejskie charakteryzujące się niższą ceną gruntów. Zjawisko eksurbanizacji, zapoczątkowane w USA, można zaobserwować również w Polsce. Doskonałym jego przykładem są miasta satelity ciągnące się od Warszawy w kierunku Grodziska Mazowieckiego. Problem eksurbanizacji dotyczy również innych dużych miast, w tym Wrocławia, Krakowa czy Poznania.

Z pojęciem niekontrolowanego rozlewania się miast związana jest suburbanizacja (od ang. suburb – przedmieścia). Określa ona etap rozwoju miasta charakteryzujący się planowym (w odróżnieniu od eksurbanizacji) rozszerzaniem się obrzeży miasta i strefy podmiejskiej.

Wpływ eksurbanizacji na środowisko

Eksurbanizacja jako rozproszenie infrastruktury miejskiej niesie ze sobą wiele negatywnych skutków – przestrzennych, ekonomicznych, społecznych i ekologicznych.

Bezplanowy i rozproszony rozwój gospodarczy aglomeracji miejskich pogłębia chaos przestrzenny, a nowa zabudowa nie stworzy spójnego założenia urbanistycznego. Konsekwencje finansowe ponoszą też mieszkańcy, narażeni na dodatkowe koszty związane z dojazdami na tereny podmiejskie.

Istotnym problemem osób zamieszkujących nowe osiedla jest ograniczony dostęp do usług i oferty kulturalnej oraz osłabienie więzi społecznych. Nie bez znaczenia jest również wpływ eksurbanizacji na środowisko naturalne. Dochodzi do jego stopniowej degradacji na skutek wzrostu emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń, redukcji naturalnych ekosystemów i zanikania terenów zielonych.