Rękojmia – co to jest ?

Polskie prawo chroni nabywców przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców. Niezależnie od tego, czy sprzedawcą jest firma, czy też osoba prywatna. Jednym z najważniejszych przepisów chroniących kupującego jest art. 556 kodeksu cywilnego tworzący tzw. rękojmię.

Co to jest rękojmia?

Jest to nic innego jak odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne towaru, którą ponosi sprzedawca względem odbiorcy. Wynika ona z mocy prawa i obejmuje każdego sprzedawcę. Innymi słowy, podmiot sprzedający towar jest zawsze odpowiedzialny za jego wady! Nie zależnie od tego, czy oferuje on artykuły spożywcze, sprzęt elektroniczny, czy też nieruchomości.

Należy podkreślić, że na mocy rękojmi kupujący może domagać się swoich praw jedynie w stosunku do sprzedawcy! Nie ma znaczenia to, czy jest on osobą prywatną, czy też firmą. Przepisy te nie mają jednak wpływu na importera, czy też producenta towaru. Ich odpowiedzialność za wadę produktu jest uregulowana innymi przepisami i jest znana jako gwarancja. Jeżeli sprzedana rzecz ma wadę, kupujący może:

– odstąpić od umowy,
– ubiegać się o obniżenie ceny,
– ubiegać się o dostarczenie towaru wolnego od wad,
– ubiegać się o usunięcie wady.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych

Oczywiście rękojmia z mocy prawa ma również zastosowanie na rynku nieruchomości. Jak wynika z przepisów w art.5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece rozbieżności pomiędzy zapisami w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym działają (w określonych sytuacjach) na korzyść nabywcy. W praktyce oznacza to, że kupujący może mieć pewność przejęci prawa własności do nieruchomości, nawet w sytuacji, gdy sprzedawca nie był jej rzeczywistym właścicielem, ale jego prawa potwierdzały zapisy w księdze wieczystej.

Innymi słowy, rękojmia ksiąg wieczystych pozwala ominąć naczelną zasadę chroniącą prawo własności, jaką jest zakaz przenoszenia na drugą osobę więcej praw, niż się posiada. Rękojmia nie działa jednak automatycznie. Żeby zasada rękojmi obowiązywała nabywca nie może być świadomy wad nieruchomości, musi działać w dobrej wierze oraz nie może mieć możliwości łatwego dowiedzenia się o istniejących wadach. Dodatkowo istnieje szereg sytuacji, które wyłączają rękojmię wiary publicznej. Zasada ta nie działa m.in. przeciwko:

– prawu dożywocia,
– służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego
organu administracji państwowej,
– służebnościom przesyłu.

Rękojmia a gwarancja różnice

Istnieje szereg różnic między rękojmią a gwarancją. Przede wszystkim rękojmia odnosi się do sprzedawcy i istnieje ona z mocy prawa. Z kolei gwarancja obejmuje producenta lub importera i nie jest ona dobrowolna. Rękojmia zgodnie z prawem działa przez 2 lata. W przypadku gwarancji termin jej obowiązywania jest uzależniony od producenta. Dodatkowo to, jakich działań może oczekiwać kupujący od producenta, jest uzależnione od zapisów gwarancji, a nie przepisów prawa.

Najczęściej producent pozwala na:

– naprawdę towaru,
– wymianę towaru,
– obniżenie ceny.

Kiedy kupujący nie może skorzystać z rękojmi za wady

Istnieje szereg sytuacji, w których nabywca nie ma prawa powoływać się na rękojmię. Przede wszystkim nie ma takiej możliwości, jeżeli kupujący był świadom wszystkich wad nabywanego towaru. Nie jest to jednak jedyna sytuacja. Dodatkowo każdy nabywca jest zobowiązany o poinformowaniu sprzedawcy o wadzie fizycznej w określonych terminach. Osoba prywatna, która wykryła wadę, musi to zrobić do jednego miesiąca od jej wykrycia.

Z kolei w przypadku przedsiębiorców sytuacja jest bardziej dynamiczna. Nabywca musi natychmiastowo poinformować sprzedawcę, aby nie stracić prawa do rękojmi. Dodatkowo zaleca się, aby informowanie sprzedawcy przyjęło formę pisemną. Będzie to kluczowy dowód w przypadku niechęci sprzedawcy do wywiązania się z ciążącego na nim obowiązku.