Przewłaszczenie na zabezpieczenie – co to jest ?

Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest formą ochrony wierzytelności umowy. Jest ona przeniesieniem własności określonego składnika majątku na wierzyciela. W umowie tej znajduje się również zezwolenie na konieczność zaspokojenia się wierzyciela z rzeczy, której własność została przekazana, w przypadku gdy zobowiązanie nie zostanie spełnione przez dłużnika. Ważny jest jednak fakt, że osoba zadłużona nadal posiada prawo do użytkowania danego przedmiotu.

Czy możliwe jest przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości?

Przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości jest możliwe, jednak należy liczyć się z ograniczeniami większymi niż w przypadku rzeczy ruchomych, możliwość ta istnieje jednak tylko w przypadku, gdy bezwarunkowo przenosi ona własność nieruchomości na wierzyciela.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie może być w tym przypadku połączone z określeniem możliwości korzystania z nieruchomości przez dłużnika oraz ograniczeniem tej możliwości przez właściciela. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że aby po spłacie zadłużenia własność nieruchomości powróciła do dłużnika, należy zawrzeć odpowiednią umowę przenoszącą z powrotem to prawo.

Inaczej ma się sytuacja w przypadku przywłaszczenia mienia ruchomego takiego jak samochód. Najkorzystniejsze jest przewlaszczenie warunkowe, dzięki któremu, dopóki spłacamy raty kredytu, dopóki bank nie widnieje w dowodzie rejestracyjnym jako współwłaściciel pojazdu.

Nieruchomość jako przedmiot przewłaszczenia na zabezpieczenie

Przewłaszczenie na zabezpieczenie w przypadku nieruchomości jest możliwe jedynie w formie aktu notarialnego. Wierzyciel natomiast powinien złożyć dodatkowe oświadczenie woli, w którym zawarte będzie całkowite przeniesienie własności na dłużnika w momencie spłaty całości zadłużenia. W sytuacji, w której dłużnik nie wywiązuje się z obowiązku spłaty zadłużenia w ustalonym terminie, wierzyciel ma prawo zaspokojenia się z przedmiotu przywłaszczonego na zabezpieczenie i to bez postępowania egzekucyjnego.

Kiedy stwierdzana jest nieważność umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie?

Zgodnie z przepisem art. 3871 Kodeksu cywilnego, który wszedł w życie 30 maja 2020 roku, istnieje możliwość uznania przewłaszczenia na zabezpieczenie nieważnym. Zmiana ta zaistniała w związku z działaniami osłonowymi związanymi z rozprzestrzenianiem się SARS-CoV-2.

W związku, z czym przewłaszczenie na zabezpieczenie uznaje się za nieważne, w przypadku gdy osoba fizyczna przeniosła własność nieruchomości, która służy jej do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, celem zabezpieczenia roszczeń, które wynikają z tej lub innej umowy, ale nie są związane z działalnością zarobkową tej osoby. Jednak umowa musi spełniać jeden z poniższych warunków:
– nieruchomość ma wyższą wartość, niż suma roszczeń powiększonych o maksymalne odsetki za opóźnienie w spłacie za okres maksymalnie 2 lat,
– w umowie nie została oznaczona wartość roszczeń,
– przed zawarciem umowy nie została wykonana wycena wartości rynkowej nieruchomości przez uprawnionego do tego biegłego rzeczoznawcę.

Podjęcie inicjatywy ustawodawczej było umotywowane ujemną oceną moralną tego typu przywłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie. Według zasad współżycia społecznego nie można ze swojego prawa czynić użytku, który jest sprzeczny z ogólnie przyjętymi normami społecznymi, które mają znaczenie dla każdego obywatela.