Aglomeracja

Co to jest aglomeracja? Typy aglomeracji

Aglomeracja – definicja

Aglomeracja (od łac. agglomeratio – nagromadzenie) to z definicji zespół jednostek administracyjnych w obrębie większych i mniejszych ośrodków miejskich. Stanowi ona obszar o intensywnej zabudowie, cechujący się dużym zagęszczeniem ludności przebywającej na danym terenie stale lub okresowo oraz wyróżniający się stałą wymianą produktów i usług.

Zjawisko aglomeracji związane jest też z pojęciem obszaru metropolitalnego, jakim określa się spójny funkcjonalnie wielkomiejski układ wielu jednostek osadniczych oraz terenów wysoce zurbanizowanych.

Typy aglomeracji – monocentryczna i policentryczna

Wyróżnić można dwa kluczowe rodzaje aglomeracji: monocentryczną, posiadająca w swoich granicach jedno duże miasto oraz policentryczną, skupiającą na swoim obszarze kilka większych ośrodków miejskich.

Aglomeracja monocentryczna

Aglomeracja monocentryczna, jak wskazuje sama jej nazwa, stanowi zespół miejski, w ramach którego jedno z miast odgrywa rolę dominującą. To w nim skupiona jest największa liczba ludności, natomiast wokół zlokalizowane są mniejsze tzw. miasta satelity. Miasta takiej aglomeracji są ze sobą jednak powiązane funkcjonalnie i komunikacyjnie. Przykładowymi aglomeracjami monocentrycznymi są aglomeracje: paryska, londyńska, berlińska oraz warszawska i szczecińska.

Aglomeracja policentryczna

Aglomeracja policentryczna, określana mianem konurbacji, to zespół miejski, składający się wielu miast powiązanych ze sobą funkcjonalnie i komunikacyjnie, przy czym żadne z tych miast nie odgrywa dominującej roli. Dwa takie miasta określane są mianem aglomeracji bicentrycznej, ntomiast co najmniej trzy to konurbacja. Policentryczny charakter aglomeracji jest typowy dla okręgów przemysłowych, takich jak Zagłębie Ruhry, Zagłębie Donieckie czy Górnośląski Okręg Przemysłowy.

Warto wskazać również na megalopolis, czyli mocno zurbanizowany obszar składający się z kilku aglomeracji, pozbawiony jednak wyraźnie wyróżniającego się ośrodka. Przykłady megalopolis to: BosNyWash i SanSan w Stanach Zjednoczonych, Nippon w Japonii czy megalopolis brytyjskie (Londyn, Birmingham, Manchester, Liverpool) w Wielkiej Brytanii.

Największe aglomeracje świata

Największe światowe aglomeracje, zwłaszcza azjatyckie, charakteryzują się rozmiarami znacznie przekraczającymi te występujące w pozostałych częściach globu.

Tokio, Delhi, Szanghaj

Pierwsze miejsce w zestawieniu światowych aglomeracji zajmuje Tokio – największe miasto pod względem ludności na świecie. Aglomerację skoncentrowaną w stolicy Japonii zamieszkuje ponad 38 milionów ludności. Na drugim miejscu plasuje się Delhi – największe miasto w Indiach liczy blisko 26 milionów ludzi. W przeciwieństwie do Tokio, które boryka się z problemem niewielkiego przyrostu naturalnego i sporej migracji mieszkańców na prowincję, aglomeracja delijska regularnie się rozrasta. Zdaniem demografów, podnoszący się stale przyrost naturalny i dodatnia migracja może doprowadzić do tego, że w przeciągu najbliższej dekady liczba mieszkańców miasta przekroczy 36 milionów. Trzecie miejsce na podium przypadło chińskiemu Szanghajowi – aglomeracji liczącej niespełna 25 milionów mieszkańców. Tak jak w przypadku Delhi, liczba mieszkańców wzrasta i do końca dekady ma przekroczyć 30 milionów osób.

Mumbaj, Sao Paulo, Pekin, Meksyk, Osaka, Kair, Nowy Jork

Zaraz za podium uplasował się Mumbaj, druga po Delhi aglomeracja w Indiach. Czwarte największe miasto świata liczy ponad 21 milionów ludzi.
Ciągle rośnie, a przewiduje się jego rozwój do 28 milionów. Piąte miejsce zajmuje brazylijskie Sao Paulo, największy ośrodek przemysłowy w Ameryce Południowej, zamieszkiwany przez 21 milionów osób. Szóste miejsce zajmuje Pekin z blisko 21 milionami ludzi. Stolica najludniejszego kraju na świecie będzie się jednak wyludniać, co wiąże się z niskim przyrostem naturalnym w starzejącym się społeczeństwie. Meksyk zajmuje miejsce siódme z liczbą prawie 21 milionów mieszkańców. Ósma jest japońska Osaka. Aglomerację zamieszkuje obecnie 20 milionów mieszkańców. Do 2030 r. liczba ta ma spaść o jeden milion. Na dziewiątym miejscu znalazł się Kair. Stolicę Egiptu, a przy tym największe miasto kontynentu afrykańskiego, zamieszkuje 19 milionów ludności. W efekcie szybkiego rozwoju liczba ta ma wzrosnąć w najbliższych latach do 25 milionów. Ranking zamyka Nowy Jork, w którym mieszka 18,5 miliona mieszkańców.

Aglomeracje w Polsce

W Polsce możemy wskazać zaledwie kilka aglomeracji, wśród których największa jest policentryczna aglomeracja śląska – konurbację zamieszkuje 2,3 miliona ludzi. Niewiele mniejsza jest monocentryczna aglomeracja warszawska, licząca 2,2 miliona mieszkańców. Powyżej miliona mieszkańców liczą też aglomeracje: krakowska, gdańska, łódzka, wrocławska oraz poznańska.