Inwestycje w dzieła sztuki. W co warto zainwestować?

19 września 2020 4 minuty czytania

Inwestowanie w dzieła sztuki staje się coraz popularniejszym sposobem lokowania kapitału. Wbrew obiegowej opinii, nie jest to rozwiązanie zarezerwowane wyłącznie dla najbogatszych. Jak malują się perspektywy dla polskiego rynku dzieł sztuki? W co i jak inwestować? Oto garść porad dla przyszłych kolekcjonerów!

Polski rynek sztuki – jak wygląda?

Polski rynek sztuki wciąż znacznie różni się od rynków zagranicznych. Popularność inwestycji w dzieła sztuki wzrasta jednak z każdym rokiem, co stanowi dobrą prognozę dla zainteresowanych lokowaniem środków w tym segmencie.

Optymizmem napawają też dane z ostatnich lat. Z raportu portalu Artinfo.pl wynika, że obroty na polskim rynku dzieł sztuki w 2018 r. wyniosły 252 mln zł (wzrost z 214 mln zł w 2017 r.). Prognozy na rok 2019 zakładały obroty w wysokości 280 mln zł. Liderami rynku obrotu sztuką są Desa Unicum (45,8%), Polswiss Art (21,3%) i Sopocki Dom Aukcyjny (8,9%). 

Największym zainteresowaniem inwestorów wciąż cieszy się malarstwo (80,6%). Sztuka współczesna (55,5%) dominuje nad malarstwem dawnym (41%). Nie bez powodu – aukcje młodej sztuki, z uwagi na przystępność cenową, są osiągalne dla bardzo dużego grona ludzi. Rosną też ceny dzieł – prace wycenione powyżej 100 tys. zł stanowiły 59% przedmiotów sprzedanych na aukcjach.

Inwestowanie w obrazy – czy to się opłaca?

To jedno z kluczowych pytań, jakie zadają sobie osoby rozważające inwestowanie w dzieła sztuki. Dobra wiadomość jest taka, że obrazy i inne prace artystyczne obarczone są stosunkowo niskim ryzykiem, choćby w porównaniu z inwestowaniem na giełdzie. Choć trudno przewidzieć popyt na prace danych artystów, to sztuka rządzi się swoimi prawami – zawsze charakteryzuje ją pewna wartość. Dzieła sztuki, co pokazuje historia, stanowią jeden z najlepszych nośników wartości materialnej, natomiast samo inwestowanie w nie należy do bezpieczniejszych, zwłaszcza w czasach kryzysów. Nie padają bowiem ofiarami bankructw państw i przedsiębiorstw, na co nie są odporne akcje i obligacje. Niepowtarzalność obrazów i innych przedmiotów kolekcjonerskich stanowi też o przewadze nad złotem – wartościowym, ale wydobywanym na coraz większą skalę. Kupując dane dzieło, zyskujemy ponadto przedmiot o walorach estetycznych. Obraz powieszony na ścianie stanie się oryginalną ozdobą wnętrza, której widok będzie cieszył oczy domowników i gości. 

W jakie dzieła sztuki inwestować?

Inwestorzy dysponujący kapitałem rzędu kilkudziesięciu czy kilkuset tysięcy, mogą kupić zarówno droższe prace uznanych artystów, jak i tańsze dzieła sztuki nowoczesnej. Taka dywersyfikacja portfela pozwoli im na zminimalizowanie ryzyka inwestycyjnego. Na polskim rynku dzieł sztuki niesłabnącą popularnością cieszą się Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wojciech Kossak, Julian Fałat, Stanisław Wyspiański, Roman Opałka i Wojciech Fangor. Dzieła, zwłaszcza z Młodej Polski i okresu powojennego, osiągają rekordowe ceny na licytacjach. 

Kolekcjonowanie dzieł sztuki można rozpocząć już z kapitałem na poziomie kilku tysięcy złotych. Takie pieniądze pozwalają na inwestowanie na rynku grafiki, fotografii czy komiksów oraz sztuki najmłodszych artystów malarzy. W tym przypadku musimy jednak liczyć się na nieco większe ryzyko – nie mamy bowiem gwarancji, że artysta stanie się bardziej ceniony, a jego prace zyskają na wartości. Przy wyborze dzieł warto kierować się aktualnymi trendami, zarówno na rynku polskim, jak i zagranicznym. 

Inwestowanie w sztukę należy do grupy tzw. inwestycji emocjonalnych, w których to inwestowany jest nie tylko kapitał, ale też czas i zaangażowanie. Dobrze jest zapoznać się z sylwetkami popularnych artystów, tych obecnych na rynku od wielu lat, jak i początkujących. Przydatna będzie też znajomość zasad funkcjonowania domów aukcyjnych, nawet jeśli sam zakup dzieła powierzymy doradcom.

Inwestycje na długim termin – po jakim czasie zwraca się zakup dzieła?

Rynek sztuki to bezpieczna lokata kapitału – należy jednak pamiętać, że inwestycje tego rodzaju należą do inwestycji długoterminowych. Nie warto nastawiać się, że kupiony przez nas obraz sprzeda się ze znacznym zyskiem po zaledwie kilku miesiącach. Inwestowanie w sztukę wymaga nie lada cierpliwości, bo zyski przychodzą najwcześniej po 5-7 latach. Niekiedy opłaca się poczekać jeszcze dłużej, co najmniej dekadę. Nieco krótszy horyzont czasowy dotyczy dzieł nowych artystów, co spowodowane jest większą dynamiką rynku sztuki współczesnej.

Jak kupować dzieła sztuki?

Inwestowanie w dzieła sztuki polega na wyszukiwaniu prac artystów na własną rękę w galeriach, również tych internetowych, bądź poprzez udział w aukcjach organizowanych przez domy aukcyjne. Na popularności zyskują też usługi tzw. art bankingu, czyli bankowości prywatnej obejmującej profesjonalne doradztwo w kolekcjonowaniu dzieł sztuki. Korzystający z takiej formy pomocy mogą liczyć na fachową ocenę stanu technicznego dzieła, potwierdzenie jego autentyczności i – co najważniejsze – rzetelną wycenę. Alternatywnym sposobem inwestowania w sztukę jest zakup akcji firmy specjalizującej się w takim typie inwestycji.

O ile możemy być niemal pewni co do uregulowania statusu wybranego obrazu czy rzeźby, to ocena, czy nie mamy do czynienia z falsyfikatem może okazać się problematyczna. Zwłaszcza dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę ze sztuką. Aby ustrzec się przez wydaniem pokaźnej sumy na dzieło, które z oryginałem nie ma nic wspólnego, należy uczestniczyć wyłącznie w aukcjach organizowanych przez renomowane domy aukcyjne. 

Inwestowanie w sztukę na gruncie podatkowym

Ochrona kapitału przed inflacją i możliwość zdywersyfikowania portfela – to nie jedyne zalety inwestowania w obrazy. Indywidualna inwestycja w sztukę, rozumiana jako nabycie dzieła sztuki przez osobę fizyczną, a następnie jego odsprzedanie, oznacza też korzyści podatkowe. Polskie prawo nie odróżnia bowiem zbycia dzieła sztuki od zbycia innych rzeczy ruchomych. Jeśli więc sprzedaż dzieła sztuki przez osobę fizyczną nastąpi po upływie sześciu miesięcy od daty jego nabycia i nie zostanie dokonana w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, będzie zwolniona od podatku dochodowego (tzw. inwestycja nieopodatkowana). To spora przewaga względem inwestowania w akcje czy lokaty bankowe.

Co wpływa na wartość dzieła sztuki ?

Każda dobra inwestycja powinna być dla nas zrozumiała i warto wiedzieć skąd będzie pochodził przyszły zysk z zainwestowanego kapitału. Zatem dlaczego jeden obraz można kupić za 10 000 pln a inny za 100 000 pln ? Specjaliści do spraw wycen obrazów :

1. Wiarygodność – nie może być kopią innego dzieła,
2. Autorstwo – podpis artysty w widocznym miejscu
3. Historia wystawowa – liczba wystaw na jakich autor uczestniczył
4. Czas powstania – najwyżej cenione są dzieła z dojrzałego okresu działalności autora,
5. Cechy fizyczne – rozmiar, technika wykonania i stan zachowania,
6. Temat – Kolekcjoner wyżej ceni dzieła, które są charakterystyczne dla danego malarza, a ich temat typowy,
7. Trend

Marcin Pabijanek

Prekursor budowania majątku i ochrony oszczędności poprzez crowdfunding nieruchomości komercyjnych w Polsce dla inwestorów indywidualnych. Wierzy, że jakość dzisiejszych decyzji w zakresie finansów osobistych ma wpływ na jakość życia w przyszłości. Po latach pracy w branży finansowej zauważył, że nieruchomości komercyjne wynajęte dla sieci handlowych mają wiele więcej zalet niż powszechnie dostępne sposoby inwestowania pieniędzy. Dlatego zbudował aplikację app.social.estate dzięki której indywidualni inwestorzy mogą inwestować w nieruchomości komercyjne od 3 000 zł. Otwierając tym samym rynek który w Polsce jest w 90 % zdominowany przez inwestorów zagranicznych.